De succesfactoren van zelforganiserende teams

Zelforganisatie is hot! En terecht. Zelforganiserende teams kunnen een adequaat antwoord zijn op de behoefte aan een effectievere organisatie. Maar niet altijd. Het succes van zelforganisatie hangt af van factoren als tijd, vertrouwen en veiligheid.

Zelforganiserend of zelfsturend?

Die termen worden nogal eens door elkaar gebruikt. Toch is er een duidelijk verschil. Een zelfsturend team bepaalt zelfstandig de teamdoelen en kaders en beoordeelt zichzelf. Binnen de algehele kaders van de organisatie, uiteraard. Bij zelforganiserende teams zijn de hoofddoelen en kaders van tevoren vastgesteld. Binnen die kaders mag het team zelf het dagelijkse werk, doelen en eigen organisatie bepalen. Een zelfsturend team heeft geen teamleider, ieder lid is gelijkwaardig verantwoordelijk. Bij een zelforganiserend team staat leidinggevende aan de zijlijn. Het is zijn of haar taak om het team te faciliteren om haar doelen te behalen. De leidinggevende helpt het team om het werkproces te optimaliseren, fungeert als klankbord en beoordeelt periodiek de behaalde resultaten.

Wat is beter, zelfsturende of zelforganiserende teams?

Dat ligt er maar aan. De mate van zelforganisatie moet allereerst passen bij het team. Zo zijn beginnende teams vaak niet klaar voor zelfsturing. In zo’n startend team hebben de spelers, onafhankelijk van hun leeftijd, meestal behoefte aan duidelijke kaders waarbinnen teamleden eigenaarschap kunnen oppakken. Het is ook belangrijk dat de organisatie zelf klaar is voor zelfsturing. Dat kan betekenen dat men moet kantelen van een top-down naar een meer bottom-up-organisatie.

De succesfactoren van zelforganiserende teams

• Tijd: Tijd is de eerste succesfactor voor het opzetten van zelforganiserende teams. Het kost tijd en vraagt om een voortdurende wisselwerking tussen organisatie, team en individu.
• Vertrouwen: Een tweede belangrijke factor is vertrouwen. Een team moet vertrouwen krijgen vanuit de top van de organisatie. Bestuurders en leidinggevenden moet daarvoor dezelfde cultuuromslag ondergaan als de medewerkers om verandering te realiseren.
• Veiligheid: Tenslotte is een veilige werkomgeving belangrijk, een omgeving waarin medewerkers elkaar aanspreken op gedrag. Door binnen het team fouten te delen, vragen te stellen en successen te vieren wordt het team sterker en weerbaarder.

Zelforganiserende teams zijn een middel, geen doel

Het opzetten van zelforganiserende teams is geen doel op zich. Het is een middel om de organisatie vorm te geven en de continuïteit te borgen. De mate of vorm van zelforganisatie moet dan ook passen bij de organisatie, de medewerkers, de klanten en het type producten of diensten die je levert. Zelforganisatie als middel past bovendien goed bij een Agile manier van werken. Meer weten?

Ontdek onze visie op Agile werken of neem contact op met House of Performance om verder te praten over zelforganisatie of Agile werken!